Spora ve sporcuya pandemi darbesi

Pandemi sebebiyle derinden yara alan dünya spor sektörü için 2020, “kayıp yıl” olarak kabul edildi. Seyircisiz oynanan karşılaşmalar, ertelenen veya iptal edilen uluslararası organizasyonlar, küçülmeye giden kulüpler ve ilginin fiziksel sporlardan e-spora yönelmesi gibi pek çok neden, spor ekonomisini telafisi olmayan zararlara uğrattı. Spor Fütüristi ve milli sporcu Hakan DEMİRAY, küresel spor pazarının 2019 yılında 458,8 milyar dolarken, bugün 388,3 milyar dolara gerilediğini, ülkemizde de başta futbol kaynaklı olmak üzere büyük ekonomik kayıpların yaşandığını belirtti. Bu kayıpların uzun süre telafi edilemeyeceğinin altını çizen Demiray, özellikle spor profesyonellerinin ve ülkemizi yurt dışında temsil eden milli sporcuların da organizasyonlara hazırlanamadığı için hem maddi hem de fiziksel ve psikolojik zarara uğradıklarına dikkat çekti.

Tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi, milyarlarca doların harcandığı spor ekonomisini büyük bir krizle karşı karşıya bıraktı. Spor ekosisteminin merkezi olan Yaz Olimpiyat Oyunları’nın ve dünyanın en önemli turnuvalarından EURO 2020’nin ertelenmesi, Avrupa Futbol Ligi’nde maçların durdurulması, Formula 1 dünya şampiyonasının iptal edilmesi yaşanan olumsuzluklardan sadece birkaçı. Avrupa genelinde 500’den fazla müsabaka ertelenirken, en popüler spor branşı futbolda bile sadece beş büyük ligdeki ekonomik kaybın 4 milyar Euro’yu bulduğu belirtiliyor. Spor Fütüristi ve aynı zamanda Türkiye’nin en büyük spor ve yaşam merkezi Lets Club’ın da Genel Müdürü Hakan DEMİRAY, 2021 yılı sonunda kaybın çok daha büyük olacağını, sporcuları ve kulüpleri ayakta tutan bazı önemli sponsorlukların iptal edilebileceğini söylüyor. Spor alışkanlıklarının değişmesiyle yatırım için e-spora yönelen seyirciyi takip eden markaların sadece ekonomiyi etkilemekle kalmayıp, dolaylı olarak sporcuların performanslarını da etkilendiğini belirten Demiray, tüm spor dünyasının kökten darbe aldığını ifade etti.

“Zararın telafisi yıllar sürecek”

Demiray; “Sportif liglerin yayın gelirleri, sponsorluk ve reklam gelirleri ve maç günü gelirleri olmak üzere üç temel gelir kaynağı bulunuyor. EURO 2020’nin ertelenmesiyle sponsorluk ve yayın gelirleri ortadan kalktı ki bu durum turnuvanın oluşturması beklenen 2 milyar avroluk gelirin olmayacağı anlamına geliyor. EURO 2020’nin 1 yıl ertelenmesi UEFA’ya tahmini 300 milyon avroya mal oldu. UEFA bu gelirlerin yüzde 80’ini ülke federasyonları ile paylaşmaktaydı; federasyonlar ve doğal olarak kulüpler verilecek gelirlerden mahrum kaldı. KPMG Football Benchmark’a göre, futbolda beş büyük lig büyük yara alırken, lig bazında en büyük kayıp 1 milyar 250 milyon Euro ile Premier Lig’de yaşandı. Ülkemizde ise Süper Lig kulüplerinin kayıpları 1.5 milyar TL’yi aştı. Olimpiyatların ertelenmesi nedeniyle reklam ve sponsorluk geliri kaybının da 2,150 milyon dolar civarında olduğu hesaplandı. NBA’in gelir kaybı ise 650 milyon dolar. (Dichter, 2020) Ekonomistler pandeminin devam etmesiyle spor dünyasında son 20 yılda ilk kez 160 milyar dolarlık bir kayıp olacağını tahmin ediyorlar. Yarın her şey normale dönse bile zararın telafi edilmesinin yıllar bulacağı öngörülüyor.”

“Sporcuların fiziksel uygunluk seviyeleri düştü”

“Gençlik ve Spor Bakanlığı verilerine göre, ülkemizde 8,5 milyon lisanlı sporcu bulunuyor. Ancak bunların sadece 5 milyona yakını aktif sporcu. Yine bu sporcuların neredeyse yarıdan fazlası pandemi sebebiyle ülkemizi temsil edecekleri uluslararası organizasyonlara hazırlık süreçlerinden mahrum kaldılar. Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından verilen sayılara göre, 12 farklı bireysel spor branşında ülkemizi temsil eden 54 sporcumuz var. Kısıtlamalardan dolayı toplu olarak antrenman yapamayan bu sporcular evlerde ya da parklarda idman yapıyorlar. Hava koşulları, zemin ve ekipman eksikliği bir yana motivasyon kaybı da sporcuları derinden etkilediği gibi, bu durum sakatlanma riskini de artırıyor. Ancak bireysel ya da takım sporlarında görev aldığı fark etmeksizin, hayatını spor üzerine kuran sadece sporcular değil antrenör, masör, hakem dahil her kademede spor insanının pandemiden olumsuz etkilendiği acı bir gerçek.”

“Sporda tek kazanan var: E-spor”

“Spor sektöründe her şey bu kadar kötüye giderken, dijitalleşmeyle değer kazanan e-spor, pandeminin yarattığı yıldız oldu. Tüm dünyada zirve yapan spor trendinin ekonomisi 250 milyar doları aştı. E-sporda Ortadoğu’nun toplam oyun pazarı cirosu 8 milyar dolar iken Türkiye’de ise toplam oyun pazarı cirosu 830 milyon dolar. KPMG Football Benchmark’a göre pazarın çok yakında 1,5 milyar dolara ulaşması bekleniyor. E-spor, gördüğü büyük ilgiyle birlikte yakın gelecekte Olimpiyat Oyunları’nın da vazgeçilmez bir parçası haline gelebilir. Hatta 2024 Paris Olimpiyat Oyunları’nda yan etkinlik olarak e-spor organizasyonlarının yapılması konuşuluyor.”