VAR niye var?

Siz, hiç büyüyünce futbol hakemi olmak isteyen bir çocuk gördünüz mü? Ya da çocuklar için rol modeli olabilecek bir hakem var mı? Şimdilik yok ama Futbol Federasyonunun hakemlik müessesesini saygın bir meslek haline getirmek için çabaları var. Federasyon bünyesinde bir hakem meslek lisesi açmak için, Milli Eğitim Bakanlığı ile geçtiğimiz yıl protokol imzalandı. Anadolu Üniversitesi ile 14 haftalık hakemlik eğitimi için anlaşma sağlandı. Süper Lig hakemleriyle ücret ve performans konusunda sözleşme imzalandı.

Tüm spor hakemleri içerisinde en fazla sorumluluğu, futbol hakemlerinin taşıdığını söylemek yanlış olmaz. Bu yüzden futbol hakemlerine verilen eğitimin ve hakemlerde bulunması gereken özelliklerin daha kapsamlı olması gerekiyor. Hakemlerin kuralları çok iyi biliyor olması, iyi bir yönetim sergilemeleri için tek başına yeterli olmuyor. Bazı spor dallarında olduğu gibi futbol hakemleri maçları oturduğu yerden yönetmiyor. Hakemler maç boyunca ortalama 10 kilometreden fazla koşuyor, bu rakam çoğu kez defans ve forvet oyuncularının kat ettiği mesafeden daha fazla olabiliyor. Hakemin iyi bir kondisyona sahip olması, pozisyonları yakın bir mesafe ve doğru açıdan takip etmesi gerekiyor. Sağlam bir psikolojiye sahip olmalı, yeteri derecede yabancı dil bilmeli ve sağlıklı iletişim kurabilmeli. Aslında biraz da futbol bilgilerinin olması gerekir desek yanlış olmaz. Bazı futbol adamları hakemlerin kuralları bildiği kadar, futboldan anlamaları gerektiği konusunda ısrarcı.

VAR (Video Assistant Referee)

Hakemler dikkat eksikliği, yanıltmaya yönelik hareketler ve yanlış görüş açısı sebebiyle hatalı kararlar verebiliyorlar. Yalnız ülkemizde değil tüm dünyada hakemler eleştiriliyor, verdikleri yanlış kararlar yüzüden. Hakem kararlarında ki hataları en aza indirgemek için FIFA 2016 yılında “VAR” (Video Assistant Referee) uygulamasını başlattı. VAR’ı Türçe (Yardımcı Teknik Hakem) olarak ifade edebiliriz. Bir VAR hakemi ve bir teknik ekibin maçı ekrandan takip ederek, orta hakemin sorduğu bir pozisyon hakkında mikrofonla bilgi veriyor veya kritik bir pozisyonda orta hakemi uyarabiliyorlar.

Bu sistem 2018 yılından bu yana ülkemizde de kullanılıyor. Ancak her pozisyonda VAR’a gidilmiyor, dahası hakemler gereksiz yere sistemi kullanmamaları için uyarılıyor. Kurallar gereği VAR yalnızca penaltı pozisyonlarında, şüpheli gol pozisyonunlarında, kırmızı kartla oyundan atma ve yanlış kişiye kart gösterilmesi durumunda VAR kullanılıyor.

Son aylarda sisteme rağmen ayyuka çıkan hakem hataları taraftarlar kadar, kulüp yöneticilerini de çileden çıkarıyor. Orta hakemin yeteri kadar VAR’a gitmediği ve VAR hakeminin, orta hakemi yeterince uyarmadığı düşünülüyor. Öyle hatalı kararlar var ki, VAR niye var diye isyan edesi geliyor insanın. Mesela korner çizgisinin yarım metre dışından çevrilen top, pozisyonun devamında ağlara gidiyor ama hakem VAR’a gitmiyor. Ya da VAR hakemi ekrandan pozisyonu gördüğü halde orta hakemi uyarmıyor.

Vara – yoğa Konuşuyorlar

Hakemler bir çok kritik pozisyon için VAR’ı kullanmıyor ama maçtan sonra spor yorumcuları pozisyonları VAR gibi inceleyerek, hakemleri suçlu duruma düşürüyor. Gelinen noktada sistemin daha etkin bir şekilde kullanılması konusunda yeni kararlar alınması gerekiyor. Hatalı kararları en aza indirmek için sistem devreye sokulmuştu zaten. Sistem bu şekilde çalıştığı sürece bilen, bilmeyen herkes vara – yoğa konuşur.

Gelelim bugünün özel konusuna, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne. Bir çok kadın bugün bile mutlu değil inanın. Neden mi? Bir türlü bitmek bilmeyen kadın cinayetleri VAR. Hala kadınlara uygulanan anlamsız ayrımcılık ve merhametsiz bir şiddet VAR. Kutlamaları bir kenara bırakın, yarasını sarmamız gereken sayısız kadın VAR.

Sağlık ve huzurla kalın.