VAR’sa Yoksa Hakem

Özellikle futbolda yıllardır en fazla konuşulan ve tartışılan konu kuşkusuz hakemler ve hakemlik müessesesidir. Bu dönem bu tartışmalar, daha da alevlenmiş görünüyor. Tarafgirlikten tutun da şike yakıştırmalarına kadar varan suçlamalara maruz kalıyor hakemler.

Televizyonlarda tartışmalı bir pozisyonun defalarca yavaşlatılmış görüntülerini inceleyerek karar veren yorumcular, hakemleri hedef tahtası haline getiriyor. Bu yorumculardan bazıları da eski hakem. Kendilerinin hakemlik yaptıkları dönemlerde bugünkü gibi etkin bir medya olmadığı için, ne kadar kabiliyetli olduklarını bilmiyoruz. Onların da formsuz oldukları dönemler ve yanlış kararlar verdikleri maçlar mutlaka olmuştur.

Hakemlere yönelik suçlamalara oyuncular, teknik sorumlular ve taraftarlar da katılınca kaybedilen her maçın ardından, gerçek sorumlular yerine hakemlerin suçlanması alışkanlık haline geldi. Teknik adamlar ve kulüp yöneticileri her yenilgi sonrasında, taraftarları bilerek veya bilmeyerek maçın hakemi aleyhine kışkırtıyor. Ligde lider konumundaki bir takım kendi sahasında ligin dibindeki takıma yenildiğinde bile, yenilgiyi maçın hakemine fatura ediyor. 2011 Avrupa Şampiyonası grup maçlarında Hollanda, San Morino’ yu 11-0 mağlup etmişti. San Marino Teknik Direktörü Mazza, “Maçın kırılma anı 45. dakikada ofsayttan yediğimiz 5. gol oldu” diyerek kendini mi savunmuştu yoksa maçın hakemini mi suçlamıştı hala çok fazla anlaşılmış değil. Ancak biraz araştırınca buna benzer savunma ve suçlama şekillerine ülkemizde de rastlıyoruz.

Mağlup takımların teknik direktörlerinden; pozisyonlarımız ofsayt gerekçesiyle kesilmemiş olsaydı, penaltımız verilmiş olsaydı, oyuncumuza kırmızı kart gösterilmeseydi şeklindeki yakınmaları çok fazla duyuyoruz. Bu tür yakınmalarla hakemi hedef alarak oyuncularının ve kendilerinin hatalarını örtüyorlar, çoğu kez. Pozisyon ofsayt mıydı ya da gerçekten penaltı mıydı, gösterilen kırmızı kart yerinde miydi diye sorgulama gereği duymadan bu açıklamaları yapıyorlar. Ancak takımları lehine haksız yere penaltı verildiğinde, bu kararın yanlış olduğunu söyleyen tek bir futbol adamına rastlamadık.

VAR mı Hakem mi?

Hakemlerin de futbolcular gibi formunda oldukları veya formsuz oldukları zamanlar var. Fakat futbol otoriteleri, bu dönem hakemlerin geçmiş yıllara göre daha formsuz olduklarını görüşündeler. Bu yüzden en azından süper lig maçlarını, yabancı hakemlerin yönetmesini isteyenler bile var. Belki de esas çözüm yabancı hakem değil de VAR sistemini daha etkin bir hale getirmektir. Penaltı, ofsayt, kırmızı kart ve topun çizgiyi geçip, geçmediği gibi tüm tartışmalı pozisyonlarda VAR sistemini daha etkin bir şekilde kullanmak, yanlış kararları en aza indirecektir. Aslında bu tür tartışmalı pozisyonlarda hakemlere VAR sistemini kullanma yetkisi verilmiş durumda. Ancak hakemlerin sistemi çok fazla kullanmadığı yönünde şikâyetler var. Diğer taraftan hakemlere mecbur kalmadıkça, sisteme fazla girmemeleri konusunda uyarı yapılıyor.

Voleybol maçlarında itiraz edilen pozisyon, video incelemesi sonucunda karara bağlanıyor. Takım koçunun görüntülü talebi haklı bulunursa, kendisine sınırsız talep hakkı veriliyor. Böylece maç sonunda, kimsenin aklında soru işareti kalmıyor. Hiç kimseye de sağda, solda olur olmaz şekilde konuşma fırsatı verilmiyor. Aynı uygulama futbol maçlarında da yapılabilir. Hakemler itiraz edilen pozisyonlarda, VAR incelemesi sonucunda karar verebilirler.

Televizyon kanallarından birisi “VAR Odası” diye bir program koymuş yayına. Yayın geç saatlerde başlamasına rağmen, çok fazla reyting topladığını düşünüyorum. Çünkü futbol seyircisi maç içerisinde verilen kararlara, şüpheyle bakar hale getirildi. Hakemlerin bir anlık görüşle verdiği kararları, defalarca yavaşlatılmış görüntülere bakarak eleştirmek adil bir yargılama olmasa gerek.

Stadyumlardaki VAR Odalarını daha fazla çalıştırarak, televizyonlardaki VAR Odalarında hakemlerin günah keçisi haline getirilmesinin önüne geçilmelidir. Süper Ligdeki yoğun maç temposu, spor yorumcularının ipe sapa gelmez yorumları ve son olarak yabancı hakem talepleri, hakemlerimizi gereğinden fazla yıpratmıştır. Futbolseverler olarak başta spor yorumcuları olmak üzere, hakemlerimiz hakkında eleştiri yapan herkesi daha insaflı olmaya davet ediyoruz.

Sağlık ve huzurla kalın.